ΛΕΩΝΙΔΑ Γ.ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ: EΘΝΙΚΟΝ ΤΟ ΑΛΗΘΕΣ!...

EΘΝΙΚΟΝ ΤΟ ΑΛΗΘΕΣ!...

 

              Λεωνίδα Γ. Μαργαρίτη Επιτ. Δικηγόρου

         Προέδρου της Εταιρείας Λογοτεχνών


 

Δεν μπορεί κανείς να είναι απαθής σε μια προσπάθεια παραχάραξης της ιστορίας μας από οποιονδήποτε και εάν επιχειρείται, πολύ περισσότερο δεν μπορούν να παραμένουν απαθείς  άνθρωποι που ο λαός  έχει συνηθίσει καλώς ή κακώς  να αποκαλεί, «πνευματικούς ανθρώπους».

Ο  εθνικός  μας ποιητής Διονύσιος  Σολωμός μας άφησε  μια παρακαταθήκη  και  μας τονίζει: «Το Έθνος πρέπει να θεωρεί Εθνικόν ό,τι είναι αληθές»

Οι μύθοι δεν αποτελούν  ιστορική αλήθεια και   οποίος δημιουργεί  μύθους δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί  Εθνικός ιστορικός αλλά αντίθετα μυθιστοριογράφος.

Βεβαίως  και  μας αρέσουν οι μύθοι και τα παραμύθια μ’ αυτά  άλλωστε  μας νανούρισαν και μας  μεγάλωσαν και οι γιαγιάδες  μας.

Ακόμη  κι όταν μεγαλώσαμε, η τροφοδοσία μας με  μύθους συνεχίσθηκε  στα σχολεία  και είναι δύσκολο σήμερα να ξεχωρίσει κανείς τι  αποτελεί  μύθο και τι  ιστορική πραγματικότητα.

Όταν  οι μύθοι που διδαχθήκαμε  εδραιώθηκαν  στην ψυχή και τη συνείδησή μας σε  θέση  ιστορικής  αλήθειας, αντιδρούμε όταν μας λένε τα αντίθετα, δεν μας αρέσει. Νοιώθουμε ότι  παραβιάζονται  θέσμια και ιερά.

Στα σχολειά μας διδαχθήκαμε πολλούς μύθους είτε  ως συμβολισμούς είτε ως αλήθειες. Βέβαια στην ηλικία που τα διδαχθήκαμε δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε ποία απ’ αυτά είναι αλήθειες και ποία είναι απλά μυθιστορήματα.

Κάθε φορά που τολμάει κάποιος να τα βάλει με τους  μύθους έστω και εάν  στη θέση τους προσπαθεί να τοποθετήσει μια σειρά αληθειών, το λιγότερο που θα του καταλογίσουν είναι ότι  ενεργεί αντεθνικά ή το χειρότερο ότι επιχειρεί να αποδομήσει την Ελληνική ιστορία και τους πρωταγωνιστές της.

Όμως σήμερα που οι πληροφορίες και τα ιστορικά και άλλα κείμενα είναι τόσο πρόσφορα σε όποιον  επιθυμεί  να τα κάνει κτήμα του  μπορεί άνετα και χωρίς τις κραυγές και τους αναθεματισμούς ήσυχα και απλά από το γραφείο του να πληροφορηθεί πού είναι η  ιστορική αλήθεια και που ο μύθος.

Υπάρχουν όμως και  σήμερα κάποιοι  που συνεχίζουν να   βαφτίζουν διάφορα παραμύθια  ως   «ιστορικά γεγονότα».Όμως θα είναι αδικαιολόγητοι  εάν τους τεθούν υπ’ όψιν τα ιστορικά   ντοκουμέντα και εκείνοι επιμένουν στις εμμονές τους. Από κει και πέρα, η εμμονή αυτή παύει να αποτελεί αντικείμενο των ιστορικών.

Αυτές τις μέρες προβάλλεται ένα  χρονικό της Επανάστασης του 21  από τηλεοπτικό σταθμό και φυσικά όλοι έχουν λόγο να τοποθετηθούν στα ιστορούμενα.

Δεν θα ισχυρισθώ πως μέσα σε ένα παρόμοιο χρονικό είναι δυνατό να περιληφθεί όλη η ιστορία και όλες οι πτυχές της που αφορά το 21.Και φυσικά υπάρχουν σ’ αυτά τα επεισόδια που έχουν προβληθεί παραλήψεις που επισημάνθηκαν από πολλούς που ασχολούνται με τα γράμματα και την ιστορία.

Τελευταία δημιουργήθηκε σάλος σχετικά με την έναρξη του αγώνα και το «μύθο» της Αγίας Λαύρας.

Ο μύθος  μας  λέει ότι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός   ύψωσε  στις 25 Μαρτίου 1821 το λάβαρο της Επαναστάσεως στη Μονή της Αγίας Λαύρας, μπροστά σε αγωνιστές μεταξύ των οποίων και ο Κολοκοτρώνης, κι από κείνη τη στιγμή , ξεσηκώνονται οι Έλληνες για την απελευθέρωσή τους.

Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πως πάντα σε κάθε μύθο ,υπάρχουν στον πυρήνα του   κάποια ψήγματα ιστορικής αλήθειας που επενδύεται και αξιοποιείται κατάλληλα από το δημιουργό του.

Είναι ιστορικά αληθές ότι  το Μάρτιο του 1821, ο Μητροπολίτης Γερμανός   βρέθηκε στην Αγία Λαύρα.

Είναι ιστορικά αληθές ότι επιθυμία των προκρίτων, των οπλαρχηγών και των καπεταναίων και αυτού  του Κολοκοτρώνη η Επανάσταση να ξεκινούσε  του Ευαγγελισμού ή του Αγίου Γεωργίου  ή  του  Aγίου Κωνσταντίνου ακριβώς για να συνδεθεί  με κάποια από τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης. Τελικά επελέγη η  ημέρα του Ευαγγελισμού.

Είναι αληθές  ότι έγιναν  δεήσεις και ασπασμοί, για την ευόδωση του Αγώνα  όλων των σκλαβωμένων υπό  την αρχηγία του Κολοκοτρώνη.

Είναι αληθές ότι  ο  Παλαιών Πατρών Γερμανός  όρκισε αγωνιστές στο σταυρό.

Όλα τα ανωτέρω είναι ιστορικές αλήθειες που προκύπτουν χωρίς μεγάλη προσπάθεια από όλα τα ιστορικά κείμενα που έχουμε στη διάθεσή μας.

Από αυτό το σημείο  μέχρι το μύθο υπάρχουν μαρτυρίες των ιδίων των πρωταγωνιστών που  δεν χρειάζονται ανάλυση για να  πεισθούμε  τι είναι ιστορική αλήθεια και τι είναι μύθος.

Θα παραθέσουμε συνοπτικά τα γεγονότα  που  οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές αφηγούνται στα δικά τους κείμενα:

O  Παλαιών Πατρών Γερμανός βρέθηκε με άλλους προύχοντες στην Αγία Λαύρα στις 10 Μαρτίου και για μία μέρα, για να υποστηρίξει την αναβολή του αγώνα και την παθητική στάση, έως ότου βρεθούν προ τετελεσμένων γεγονότων. Από εκεί φεύγει για το χωριό Νεζερά.

Στις 21 Μαρτίου ο  Γερμανός  βρίσκεται ακόμα στο χωρίο Νεζερά. Εκεί πληροφορείται τα γεγονότα της Πάτρας, και αποφασίζει να πάει κατευθείαν στην Πάτρα. Στις 25 Μαρτίου βρίσκεται εκεί.

Ο Κολοκοτρώνης σημειώνει την έναρξη της Επανάστασης στις 22 Μαρτίου, στην Καλαμάτα. Δέηση έγινε την επόμενη ημέρα στον ποταμό της Καλαμάτας. Καμία ύψωση λαβάρου δεν αναφέρεται, ούτε φυσικά η παρουσία του  Γερμανού εκεί Οι εχθροπραξίες ωστόσο είχαν ξεκινήσει από τα μέσα Μαρτίου.

Η 25η Μαρτίου βρίσκει τον Κολοκοτρώνη καθ’ οδό από το χωριό Σκάλα της Μεσσηνίας προς το Δερβένι του Λεονταριού, κι από κει Καρύταινα. Το βράδυ διανυκτερεύει στο χωριό Τετέμπεη.

Ούτε ο Γερμανός  ούτε ο Κολοκοτρώνης αναφέρουν το παραμικρό για τα υποτιθέμενα γεγονότα της Αγίας Λαύρας, ή κάτι σχετικό.

Η Ορκωμοσία των  αγωνιστών από το Γερμανό  έγινε στην Πάτρα, στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου (βλ. Ιστ. Του Ελλ. Έθνους, εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΒ, σελ. 86-7) .

Ο Δ. Κόκκινος τοποθετεί το γεγονός στις 24 Μαρτίου, και το περιγράφει ως εξής:

«Οι εισελθόντες κατηυθύνθησαν προς την πλατείαν του Αγίου Γεωργίου όπου ο Γερμανός έστησε μεγάλον Y ξύλινον απλούν σταυρόν, και κατʼ άλλους φέροντα την σημαίαν του σώματος του Λόντου. Εκεί έσπευδαν όλοι, εντόπιοι και ξένοι. Ετελέσθη δοξολογία και τρισάγιον και μετά τούτου εδόθη ο όρκος της Επαναστάσεως».

(Πηγή: Δ. Κοκκίνου, «Η Ελληνική Επανάστασις», Εκδόσεις Μέλισσα, 1956, τ. 1, σελ. 273)

Ας  δούμε αναλυτικά τι γράφουν οι ίδιοι  οι πρωταγωνιστές στα απομνημονεύματά τους.( Διατηρούμε  στα δύο κείμενα πιστή την ορθογραφία).

Θεόδωρος  Κολοκοτρώνης, Άπαντα, Εκδόσεις Μέρμηγκας.

22 Μαρτίου: Το κίνημά μας έγινε εις τας 22 Μαρτίου, εις την Καλαμάταν. Από τας 6 Ιανουαρίου, έως τας 22 Μαρτίου, επροσπάθησα, ενέργησα εις την Μάνην να ενώσωμεν διάφορα σπίτια μανιάτικα χωρισμένα κατά την συνήθειάν τους, και τους ενώσαμεν, τους αδελφώσαμεν. […] τους έλεγα ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού να είναι έτοιμοι, και κάθε επαρχία να κινηθή εναντίων των Τούρκων των τοπικών». [σελ. 277]

23-4 Μαρτίου:[σελ. 279] Κινώντας εγώ, είχαν μίαν προθυμίαν οι Έλληνες, οπού όλοι με τας ικόνας έκαναν δέησι και ευχαριστήσεις. Μου ήρχετο τότε να κλαύσω … από την προθυμίαν οπού έβλεπα. Ιερείς έκαναν δέησι. Εις τον ποταμόν της Καλαμάτας ανασπασθήκαμε και εκινήσαμε. Τας 24 τον Μάρτη 1821 εφθάσαμε εις ένα χωριό της Μεσσηνίας, Σκάλα λεγόμενον, που είναι καμιά πενηνταριά οικογένειες.

25 Μαρτίου:Εκίνησα να έβγω εις το Δερβένι του Λεονταριού δια την παλαιά Αρκαδία. […] [σελ. 280]: Εγώ εις τας 25 οπού εκίνησα από την Σκάλα, βγαίνοντας το Δερβένι του Λεονταριού, απάντησα ένα πεζοδρόμο σταλμένον από τον Βασίλη Μπούτουνα Καριώτη, και μου έγραφε ότι: […][σελ. 281] «… Ο κάμπος της Καρύταινας δεν ηθέλησε να πιάση τα άρματα». Έτσι μʼ έγραφε αυτός. Εγώ δεν έλειψα να κάμω μια προσταγή, και επάτησα τη βούλα μου: «Όποιο χωριό δεν ήθελε να ακολουθήση την φωνήν της Πατρίδος τσεκούρι και φωτιά». Μανθάνοντας ότι εβγήκα εις το Δερβένι, οι εβδομήντα καβαλλαραίοι ευθύς αναχώρησαν δια την Τριπολιτσά. Εγώ επήγα εις ένα χωριό Τετέμπεη, ανάμεσα Λεοντάρι και Καρύταινα.

Συνεχίζουμε με όσα γράφει ο ίδιος ο Παλαιών Πατρών  Γερμανός στα απομνημονεύματα του στα οποία αναφέρεται  σε τρίτο πρόσωπο, και όταν ακόμα μιλάει για τον εαυτό του.

-  Παλαιών Πατρών Γερμανού, Απομνημονεύματα, Εκδόσεις Δρομεύς.

Την θ΄ [9η] λοιπόν Μαρτίου εκίνησαν όλοι ομού εκ των Καλαβρύτων, αψάμενοι της διά Τριπολιτζάν οδού. […] Την δε επιούσαν ημέραν μετέβησαν εις το μοναστήριον της Αγίας Λαύρας. Εκεί συσκεφθέντες απεφάσισαν να μη δώσωσιν αιτίαν τινά, αλλά να μείνωσι παραμερισμένοι, έως ου να ιδώσι τα πράγματα. Και ει [= εάν] μεν η Διοίκησις θελήση να βιάση αυτούς ιδιαιτέρως, και να τους κατατρέξη με οποιονδήποτε τρόπον, να εξέλθωσι της Πελοποννήσου, και να παρατηρήσωσιν τον καιρόν και τας περιστάσεις, διά να μη βάλουν εις κίνδυνον τους λοιπούς Ομογενείς παρακαίρως. Ειδέ και καθολικεύσει το πράγμα η Διοίκησις, και μεταχειρισθή τα όπλα και την βίαν γενικώς εναντίον των ομογενών, τότε εξ ανάγκης να λάβωσι και αυτοί τα όπλα, και να κινήσωσι και τους λοιπούς ομογενείς εις υπεράσπισιν εαυτών. [σελ.27-8]Όθεν μερισθέντες ανεχώρησαν εκ της Λαύρας, ο μεν Π.Π. [Γερμανός], ο Κερκίνης και Ανδρέας Ζαήμης διά τα Νεζερά. [σελ.28]Ωσαύτως και οι εν Πάτραις Τούρκοι, μαθόντες τα τοιαύτα, έμβασαν ευθύς τας φαμιλίας των εις το Κάστρον. Είτα τη κα΄ (21η) Μαρτίου εξήλθον ένοπλοι εις την αγοράν της πόλεως […] ότε τινές των Ελλήνων οπλισθέντες εξήλθον εις τους δρόμους, οι δε Τούρκοι ευθύς εκλείσθησαν εις το Κάστρον. Βλέποντες δε οι Πατραίοι Έλληνες, ότι πλέον δεν επιδέχεται θεραπείαν το πράγμα, τας μεν φαμιλίας των εύγαλον έξω της πόλεως, έγραψαν δε εις τα Νεζερά προς τον Π.Π., ο, τε Νικόλαος Λόντος, ο Ιωάννης Παπαδ. και άλλοι τινές, να προφθάση εις βοήθειαν, ότι κινδυνεύει όλη η πόλις. Όθεν αμέσως ο Π.Π. και ο Ανδρέας Ζαήμης έγραψαν προς τους Καπιταναίους Κουμανιώτας να τρέξουν, με όσους ανθρώπους έχουν. Την δε επιούσαν ημέραν εκίνησαν και αυτοί, έχοντας περίπου πεντακοσίους στρατιώτας, και εμβήκαν εις τας Πάτρας. […] Και, επειδή πλέον η σκηνή ηνεώχθη, έγραψαν ευθύς οι Αρχηγοί της των Πατρών πολιορκίας αποστείλαντες και ανθρώπους εις τον Πετρόμπεϊν, εις τους Δελιγιανναίους, εις την Γαστούνην και εις άλλα μέρη της Πελοποννήσου, δίδοντες την είδησιν των συμβεβηκότων, και παρακινούντες τους να μην αναβάλουν τον καιρόν, ότι πλέον άλλη θεραπείαν δεν είναι. Ότε πρώτοι οι Μανιάται μετά του Πετρόμπεη εμβήκαν εις την Καλαμάταν, και ηχμαλώτισαν τον εκεί Βοεβόδαν Αρναούτογλουν και άλλους τινάς Τούρκους ευρεθέντας εκεί. Εις δε τα Καλάβρυτα επολιόρκησαν εις τους πύργους τους εκεί Τούρκους, οίτινες μετά ολίγων ημερών ανθίστασιν παρεδόθησαν με συνθήκες. Εις δε την Καρύταιναν μετέβη ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εκ της Μάνης, και ενωθείς μετά των Δελιγιανναίων έλαβον τα όπλα. Ομοίως και εις την Γαστούνην και εις άλλας επαρχίας διεδόθη το πνεύμα της Επαναστάσεως, και οπλίζοντο οι Έλληνες. [σελ. 29-31]

Τα  παραπάνω κείμενα  θεωρώ πως μιλάνε από μόνα τους και δεν χρειάζονται  υπεράσπιση ή  εξήγηση. Αρκούν για να καταρρίψουν το μύθο  περί της Αγίας Λαύρας.  Για εκείνους τέλος  που ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες είχαν συναίσθηση του έθνους σ’ όλη  τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, και πως  δεν περίμεναν τα κηρύγματα  της Γαλλικής Επανάστασης για να αποκτήσουν ελληνική εθνική συνείδηση ο Κολοκοτρώνης σημειώνει: «Η γαλλική επανάστασις και ο Ναπολέων έκαμε, κατά την γνώμη μου, να ανοίξουν τα μάτια του κόσμου. Πρωτήτερα τα έθνη δεν εγνωρίζοντο, τους βασιλείς τους ενόμιζον ως θεούς της γης, και ό,τι κι αν έκαμναν, το έλεγαν καλά καμωμένο. […] Η κοινωνία των ανθρώπων ήτον μικρή, δεν είναι παρά η επανάστασίς μας που εσχέτισε όλους τους Έλληνας. Ευρίσκοντο άνθρωποι οπού δεν εγνώριζαν άλλο χωριό μακριά μίαν ώρα από το εδικό τους. Την Ζάκυνθον την ενόμιζαν ως νομίζομεν τώρα το μακρύτερο μέρος του κόσμου. [σελ. 275-6]

Λοιπόν δεν μπορεί να μην ξαναπούμε το ρηθέν παρά του Εθνικού μας ποιητή  Διονυσίου Σολωμού:

 «Το Έθνος πρέπει να θεωρεί Εθνικόν ό,τι είναι και αληθές»!…

 

ΛΕΩΝΙΔΑΣ Γ.ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ: BIBΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΚΡΙΤΙΚΗ Σταύρος Ν. Ιντζεγιάννης: Τυμβωρυχίες

 

BIBΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΚΡΙΤΙΚΗ


 

Σταύρος Ν. Ιντζεγιάννης: Τυμβωρυχίες

 

“Λησμονημένες καθημερινότητες από ένα ξεχασμένο συρτάρι”

Εκδόσεις: ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΥΛΗΣ   Γραφικές Τέχνες .

Πάτρα 2023

 


 

Κυκλοφόρησε στην πόλη μας στο τέλος του περασμένου Νοέμβρη  και έφτασε στα χέρια μου με ιδιαίτερη αφιέρωση με  ευχές του   να μακροημερεύω και ισοβίως να προεδρεύω της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν.Δ. Ελλάδος.

Το έργο του αυτό αφιερώνει: ( σε ό,τι περισσότερο αγάπησα κι αγαπώ ,σημειώνει, την οικογένεια…)

Στο έργο του  ο αγαπητός φίλος και αντιπρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών περιλαμβάνει τριάντα επτά χρονογραφήματα, ένα απάνθισμα από τα  χιλιάδες χρονογραφήματα που έχουν φιλοξενηθεί σε  διάφορες εφημερίδες και περιοδικά στη μακροχρόνια (από το έτος 1975 )πορεία του στα γράμματα.

Από τότε που βγήκαν τα κείμενα του στη δημοσιότητα και έγιναν τακτικό ανάγνωσμα, του κοινού της πόλεως των Πατρών και  της ευρύτερης περιοχής της νοτιοδυτικής Ελλάδος.

Ο Σταύρος Ιντζεγιάννης παρουσιάσθηκε στα  Πατραϊκά  γράμματα υπηρετώντας την λογοτεχνική δημοσιογραφία από το 1975.

                                



 Έκτοτε είχε μόνιμη στήλη στο καθημερινό χρονογράφημα στο «Ημερήσιο Κήρυκα» και στον  εβδομαδιαίο  «Εθνικό Κήρυκα» ενώ τα τελευταία χρόνια έχει μόνιμη στήλη στην εφημερίδα «ΓΝΩΜΗ» των Πατρών  ενώ συνεργάζεται και με άλλες εφημερίδες και περιοδικά.

 

Θεωρώ επιβεβλημένο να αναφερθώ στην πνευματική του προσφορά.

Έχει εκδώσει ως τώρα  τα εξής βιβλία του:

1.«Σε πρώτο πρόσωπο». Χρονογραφήματα Πάτρα 1979

2.«Αγάπη μου Επικαιρότητα».  Χρονογραφήματα Πάτρα 1980

3.«Η τεθλασμένη ευθεία». Χρονικό Πάτρα 1993

4.«Οι σημειώσεις της Ελένης Λι…». Σπουδές Πάτρα 1996

5.«Ο Ιούδας».  Νουβέλα

6. «Βαρύ γλυκός σε χονδρό φλιτζάνι», Μελέτημα Πάτρα 1998

7.«Σύνορα», Ποίηση Πάτρα 2001

8.«Όχι άλλο…κάρβουνο» 60 χρονογραφήματα ελαφρώς…ακατάλληλα.  Eκδόσεις: Περί Τεχνών Πάτρα 2002

9.Το κομποσχοίνι και Άγιο Όρος. Οδοιπορικό. Εκδόσεις Περί Τεχνών. Πάτρα 2003,

10.Τα Φ της παραλήγουσας Νουβέλα. Πάτρα 2005

11. ΤΑ ΤΡΙΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ Εκδόσεις: ΤΗΝΟΣ Αθήνα 2007

12.CAMPARI BITTES  Ποίηση. Πάτρα 2.008

13.Τα γονίδια του Οδυσσέα. Περιήγηση. Πάτρα 2008.

14.ΤaΓΚΟ Ένα βήμα μπροστά, δύο βήματα πίσω» Διηγήματα. Εκδόσεις Ίδιον Πάτρα 2012

Έχει ασχοληθεί  με βιβλιοκρισία ,παρουσίαση συγγραφέων   και  κριτική εικαστικών.

 

Στην τηλεόραση έχει  παρουσιάσει κατά καιρούς βιβλία και επιμελείται τελευταία και δικής του τηλεοπτικής εκπομπής «Τεριρέμ»  με ιστορικά και κοινωνικά θέματα στο κανάλι της Τοπικής Εκκλησίας «ΛΥΧΝΟΣ».

Έχει δώσει διαλέξεις στην Πάτρα και σε άλλες πόλεις της χώρας καλεσμένος από πολιτιστικούς φορείς. Έχει το ενεργητικό του περί τις δέκα χιλιάδες χρονογραφήματα, επιφυλλίδες και αρθρογραφίες.

Είναι μέλος: της Εταιρείας Λογοτεχνών Ν. Δ. Ελλάδος, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Ενώσεως Δημοσιογράφων-Συγγραφέων Τουρισμού.

 

Στο τελευταίο υπό παρουσίαση βιβλίο του «Τυμβωρυχίες» έχει συμπεριλάβει τριάντα επτά επιλεγμένα χρονογραφήματα από τα χιλιάδες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας από τις στήλες του τοπικού περιοδικού και ημερήσιου τύπου.

 

Τα χρονογραφήματα αυτά, κατά τον συγγραφέα «λησμονημένες καθημερινότητες από ένα ξεχασμένο συρτάρι» αποτελούν υποδείγματα του είδους γραφής χρονογράφημα, όπου αποπνέουν μια ευχάριστη νότα πνευματικότητας, χιούμορ, και καυστικής ενίοτε ειρωνείας.

Απόδειξη του ανεξάντλητου θυμόσοφου πνεύματος το οποίο προς θαυμασμό διαθέτει ακμαίο μέχρι και σήμερα, κάτι που του ευχόμαστε να διατηρήσει και καθ’ όλη  την παρά Θεού χρονική δωρεά.

Η ίδια η ζωή, όπως ο αγαπητός Σταύρος την έχει βιώσει τον έχει πλουτίσει με εμπειρίες, τις οποίες διανθίζει με φοβερό χιούμορ.

Σαρκάζει συμβάντα και αυτοσαρκάζεται με καταστάσεις, περιγράφει περιστατικά που τον συγκίνησαν και του έδωσαν τροφή για να μας περιγράψει συναισθήματα και μνήμες που σημάδεψαν την νεώτερη Ελληνική πραγματικότητα και ιστορία μας.

Περιγράφει καταστάσεις που μάτωσαν τόσο τον Ποντιακό Ελληνισμό όσο και τα πάθη των Αρμενίων, αρμένης και ο ίδιος με τους διωγμούς και τις γενοκτονίες.

 Τα όσα έζησε μικρός στην πατρίδα του την Άρτα, έχουν σημαδέψει με καυτό σίδερο τις μνήμες του και πάντα μέσα από αυτές τις θύμησες και εμπειρίες , βρίσκει να ανασκαλέψει και να ανασύρει περιστατικά που με το δικό του αλατοπίπερο τα σερβίρει στο αναγνωστικό του κοινό, που τα απολαμβάνει με ευχαρίστηση , θαυμασμό και ικανοποίηση.

Δεν θα σημειώσω τίποτα περισσότερο για το τελευταίο αυτό βιβλίο του φίλου και συνεργάτη στην Εταιρεία Λογοτεχνών αγαπητού Σταύρου, θα περιοριστώ μόνο στο να συστήσω στους φίλους αναγνώστες , να το απολαύσουν μια και η γραφή του είναι ένα παυσίλυπο για τις μέρες που περνά ο λαός μας σε μια κοινωνία αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων και σε ένα παγκόσμιο ζοφερό περιβάλλον εν μέσω   πολεμικών συγκρούσεων τόσο στην Παλαιστίνη όσο και στην Ουκρανία.

Σταύρο, η ευχή μου, ευχή που μου απηύθυνε πάντα  και ο αείμνηστος  φίλος εκδότης της εφημερίδας μας: Oρθιος και τετρακόσια.

 

 

 


ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΥΚΙΩΤΗΣ: ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ

 

Τ

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ

 

 

2013 - ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣΓενικά οι Τέχνες και ιδιαίτερα οι Καλές Τέχνες είναι δημιουργήματα του ανθρώπινου πολιτισμού. Ο άνθρωπος γεννιέται προικισμένος με τα ένστικτα τα οποία είναι οι φορείς της ψυχικής ενέργειας.

Δύο είναι τα βασικά ένστικτα του ανθρώπου. Τα ένστικτα Ζωής, εις τα οποία υπάγεται η αγάπη, ο έρωτας, η ευχαρίστηση, η φιλία, η διάθεση για ζωή και τα ένστικτα του Θανάτου, εις τα οποία υπάγεται η επιθετικότητα, το μίσος, η καταστροφικότητα, η αυτοκαταστροφή, η δυσαρέσκεια. 

 

Στην αρχή της ζωής τα ένστικτα αυτά εκδηλώνονται με πρωτόγονο τρόπο. Στη συνέχεια όμως ένεκα επιδράσεων του περιβάλλοντος τα πρωτόγονα ένστικτα απωθούνται στο ασυνείδητο. Η τεχνική αυτή της απώθησης των πρωτόγονων ενστίκτων λέγεται και εκπολιτισμός των ενστίκτων. Η εκπολιτιστική αυτή απώθηση των ενστίκτων στο ασυνείδητο γίνεται συνήθως ομαλά, με την ανατροφή, τη νουθεσία, την απαγόρευση, το παράδειγμα, τη μίμηση, την τιμωρία. Άλλοτε όμως όταν η απώθηση γίνεται με βίαιο τρόπο, ξεπερνάει τα σύνορα του εκπολιτισμού και μπορεί να οδηγήσει σε συνέπειες παθολογικές. Δεν μιλάμε πια για πολιτιστική χαλιναγώγηση των ενστίκτων αλλά για ασφυξία αυτών με αποτέλεσμα διάφορα ψυχικά τραύματα. 

Κάτω από αυτή την αποπνικτική πίεση των βιαίων απωθήσεων, το ένστικτο μετατρέπεται χωρίς όμως να εκμηδενιστεί. Η μεταμορφωμένη του εμφάνιση βρίσκει την ικανοποίησή της σε μια αντιστάθμιση, η οποία μπορεί να έχει τη μορφή μιας εξιδανίκευσης του ενστίκτου, ή τη μορφή μιας ψυχονεύρωσης, ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια της βίας που ασκήθηκε, την ψυχική αντίσταση του ατόμου, τις συνθήκες του περιβάλλοντος και τους ιδιαίτερους ιδιοσυστασιακούς προδιαθεσικούς ατομικούς παράγοντες. 

Η αντιστάθμιση συνεπώς είναι μια παροχέτευση της ενστικτικής ενέργειας, ένα είδος λύτρωσης. Επομένως και η εξιδανίκευση ή μετουσίωση, όπως και η ψυχονεύρωση, είναι μία ανακούφιση από την ένταση που δημιουργεί η συσσώρευση της ψυχικής ενέργειας.

Παράγοντες που έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν στο άτομο βίαιες απωθήσεις στο ασυνείδητο, ψυχικά τραύματα, ψυχολογικές συγκρούσεις και παθολογικά συμπλέγματα είναι πολλοί. 

Μία αψυχολόγητη και απάνθρωπη αυστηρότητα, ή μία υπερβολική τρυφερότητα από αγχώδεις και ανασφαλείς γονείς, μια πρόωρη ορφάνια, μία φυσική αναπηρία ή δυσμορφία, μία εξαντλητική αρρώστια και κάθε είδους ταλαιπωρίες και στερήσεις που απηχούν στην ψυχή.

Μεγάλη επίδραση στη διαμόρφωση ενός νοσηρού ψυχισμού ασκούν επίσης συμπλεγματικές καταστάσεις, που δημιουργήθηκαν στην νηπιακή ηλικία και απόμειναν αδιάλυτες στην κατοπινή, όπως ένα παθολογικό Οιδιπόδειο σύμπλεγμα ή καθηλώσεις του σεξουαλικού ενστίκτου σε κάποιο από τα στάδια της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης του παιδιού.

Κατά τον Freud η έννοια του ασυνειδήτου συγκροτείται από τις ενστικτώδεις τάσεις και ροπές που απωθήθηκαν κατά την παιδική ηλικία. Αυτό είναι το προσωπικό ασυνείδητο και είναι διαφορετικό στον κάθε άνθρωπο. 

Ο Jones αναφέρει πως μέσα στο ασυνείδητο του ανθρώπου υπάρχουν όλες οι επιθυμίες μας, που η πραγματοποίησή τους για τον ένα ή τον άλλο λόγο εμποδίστηκε.

Υπάρχει όμως κατά τον Jung και το συλλογικό ασυνείδητο, με τα φυλετικά αρχέτυπα και τις προγονικέ επιδράσεις.

Ωστόσο οι σκλαβωμένες πρωτόγονες επιθυμίες των ενστίκτων που απωθήθηκαν και εξορίστηκαν στο ασυνείδητο, βρίσκονται σε μια διαρκή τάση μελλοντικής τους ικανοποίησης και η τάση αυτή αποτελεί το δυναμισμό του ασυνειδήτου.

Αναφέραμε ότι έντονα στερητικές συνθήκες των ενστίκτων, δημιουργούν μία αντισταθμιστική τάση. Μία τάση είναι η εξιδανίκευση ή μετουσίωση. Είναι μία μεταμφιεσμένη διοχέτευση της ενστικτικής ενέργειας, σε σκοπούς που επιφανειακά είναι άσχετοι με την έννοια του εξιδανικευόμενου ενστίκτου. Όμως στην πραγματικότητα απορρέουν άμεσα από αυτό, με στόχους ανώτερης ψυχοκοινωνικής αξίας, με αποτέλεσμα την αντισταθμιστική και λυτρωτική ικανοποίηση.

Το ένστικτο που κατέχει εξιδανικευτική πλαστικότητα είναι το σεξουαλικό. Η ιδιότητα αυτή του σεξουαλικού ενστίκτου οφείλεται στον εξαιρετικό του δυναμισμό. Δεν είναι όμως μονάχα ο δυναμισμός του σεξουαλικού ενστίκτου εκείνος που συντελεί στην εξιδανικευτική του μετατροπή. Είναι ακόμα και ότι το ένστικτο τούτο, για λόγους ηθικούς, κοινωνικούς και θρησκευτικούς, για χάρη του πολιτισμού, δέχεται τα περισσότερα και σκληρότερα πλήγματα, έτσι που οι περισσότερες συνέπειες των βιαίων απωθήσεων να προέρχονται από τα πλήγματα που δέχεται το σεξουαλικό ένστικτο.

Ο Jones αναφέρει ότι η καλλιτεχνική παρόρμηση έχει την αφετηρία της στη σεξουαλική εξιδανίκευση, που γίνεται όταν το σεξουαλικό ένστικτο βρίσκεται σε αδράνεια, σε ανεπάρκεια, σε στερητικές συνθήκες, ή σε αντιστροφή ομοφυλόφιλη.

Ο Παλαμάς λέει πως «δεν πρέπει να μας ξεγελά το πολυσύνθετο ξεδίπλωμα της τέχνης, η θρησκευτική μεταμόρφωση, το ανέβασμα το ιδεολογικό. Στο βάθος όλων αυτών στέκεται κι’ ας είναι ανομολόγητος, κι’ αγνώριστος ας έγινε, ο σαρκικός ερεθισμός».

Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ ονείρου και τέχνης. Ο Freud γράφει ότι τόσο στο όνειρο όσο και στην τέχνη η βασική επεξεργασία είναι η λύτρωση του ενστίκτου με το σύμβολο, το οποίον αναπαρίσταται στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Ο C. Boudouin γράφει στο βιβλίο του «Ψυχανάλυση της Τέχνης». 

«Το έργο τέχνης αντιπροσωπεύει για το δημιουργό του μια απαλλαγή από ένα συναισθηματικό δυναμισμό, που σωρεύτηκε υπερβολικά πάνω σε ορισμένες ενστικτικές τάσεις, που έμειναν σε απώθηση και σε αδυναμία ικανοποίησής τους. Από αυτό καταλαβαίνει ο καθένας πόσο η τέχνη είναι μια ανακούφιση. Και πόσο αποτελεί μια αυτόματη θεραπεία ταλαιπωρημένων ατόμων, με το λυτρωτικό ξαλάφρωμα που προκαλεί, πράγμα που εξακριβώθηκε πειραματικά».

Πράγματι η ενασχόληση με τη Τέχνη είναι ένα είδος θεραπείας και για τους καλλιτέχνες αλλά και για τους αποδέκτες αυτής.

Το έργο της καλλιτεχνικής δημιουργίας συνεπώς, έρχεται να αντισταθμίσει κάτι που λείπει, κάποια επιθυμία η οποία ματαιώθηκε και έμεινε ανεκπλήρωτη. Προσπαθεί στη επίδειξη αυτού του σκοπού να πραγματοποιήσει ένα εξιλεασμό, μία λύτρωση, μία κάθαρση από τα ψυχικά συμπλέγματα, τα οποία εδημιούργησαν τις ενοχές και τα πάθη.

Εκτός από την καθήλωση του σεξουαλικού ενστίκτου σε μία από τις εξελικτικές φάσεις του παιδικού σεξουαλισμού και την απήχησή του στην ώριμη ηλικία, πρέπει να έχουμε πάντα υπόψιν και τις παράπλευρες τάσεις του σεξουαλικού ενστίκτου. Τόσο τις καταστροφικές (σαδιστικές, μαζοχιστικές) όσο και τις εγωκεντρικές (ναρκισσιστικές, επιδεικτικές), που αποτελούν βασικά ψυχικά γνωρίσματα του παιδιού, όπως και του παιδισμού που χαρακτηρίζει γενικά την ψυχοσύνθεση του καλλιτέχνη.

Τα ένστικτα καταστροφής διατηρούνται στους καλλιτέχνες λίαν ενεργά. Η καταστροφή και η δημιουργία είναι οι δύο πόλοι αυτής της ενστίκτου τάσεως.

Ο Stekel μας υπενθυμίζει σε σχετική μελέτη του, πως πολλοί τύραννοι της ιστορίας, ο Καλιγούλας, ο Τιβέριος, ο Νέρων, ο Καίσαρ Βοργίας, ο Δαντών, ο Ροβεσπιέρος, ήσαν καλλιτέχνες, που αντί να ζήσουν την καταστροφική τους διάθεση στην φαντασία και στη τέχνη, την έζησαν στην πραγματικότητα όπως οι εγκληματίες.

Αντίθετα λέει για τον Σαίξπηρ, τον Μιχαήλ Άγγελο, τον Ντάντε, τον Πόε, τον Ντοστογιέφσκι, ότι η εγκληματική τους φύση, καθώς δεν μπόρεσε να εκδηλωθεί στην πραγματικότητα, εξιδανικεύτηκε στην φαντασία και αντί να γίνουν εγκληματίες, έγιναν καλλιτέχνες δημιουργοί, επειδή είχαν και το ειδικό ταλέντο. Είχαν όμως άφθονα ψυχοπαθητικά στοιχεία και στο δικό τους χαρακτήρα, αλλά και στους χαρακτήρες των ηρώων μέσα στα έργα τους. 

Για να γίνει όμως κάποιος καλλιτέχνης δημιουργός, δεν φτάνει μόνο να έχει δημιουργική φαντασία και ικανότητα εξιδανίκευσης. 

Όλοι οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα για εξιδανίκευση ή μετουσίωση. Είναι ένας συνήθης ψυχικός μηχανισμός. Οι καλλιτέχνες δημιουργοί την έχουν σε μεγάλο βαθμό. Η ικανότητα όμως αυτή δεν είναι αρκετή για να τους κάνει δημιουργούς τέχνης. Πρέπει να διαθέτουν και μία άλλη ικανότητα, η οποία είναι το ταλέντο. Το ταλέντο θεωρούμε ότι είναι μία ειδική ικανότητα, αλλά δεν μπορούμε να την προσδιορίσουμε και να την αναλύσουμε με ψυχολογικούς – ψυχαναλυτικούς όρους.

O Freud έλεγε ότι για την Ψυχανάλυση το ταλέντο των Δημιουργών είναι ένα μυστήριο.

Έχουμε αναφέρει ότι το παθολογικό Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, συνδέεται με την καλλιτεχνική δημιουργία και με την ομοφυλοφιλία.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του André Gide, Γάλλου λογοτέχνη 1869-1951 βραβείο Nobel λογοτεχνίας 1947.

Η παθολογική σχέση με τη μητέρα του και η κυριαρχία της επάνω του, εδημιούργησαν ένα παθολογικό Οιδιπόδειο σύμπλεγμα, με αποτέλεσμα να ταυτιστεί με το φύλο της μητέρας. Στην αυτοβιογραφία του αναφέρει διάφορες λεπτομέρειες. Η μητέρα του τον έντυνε με φουστάνια όταν ήταν μικρός. Αργότερα όταν μεγάλωσε, του απαγόρευε να έχει σχέσεις με γυναίκες και επίσης τον εμπόδισε να παντρευτεί. Έτσι στράφηκε προς την ομοφυλοφιλία, η οποία αργότερα ενισχύθηκε με το δεσμό του προς τον Oscar Wilde.

Η χαρακτηριστικότερη από όλε τις παρεκκλίσεις του σεξουαλικού ενστίκτου, για το ρόλο που παίζει στην καλλιτεχνική δημιουργία, είναι η ομοφυλοφιλία, διότι είναι μία παρέκκλιση που προκαλεί στο άτομο την αντίληψη ότι διαφέρει όχι μόνο στον τρόπο της σεξουαλικής του εκδήλωσης, αλλά ότι επίσης τον κάνει να διαφέρει στο ρόλο του φύλου, επειδή ταυτίζεται με το αντίθετο φύλο και συνεπώς εμφανίζει έντονες μετουσιώσεις. Φυσικά και ένας ομοφυλόφιλος για να γίνει καλλιτέχνης απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει ταλέντο. 

Η επιβίωση του παιδικού σεξουαλισμού και ειδικότερα η επικράτηση μιας από τις παράπλευρες τάσεις του σεξουαλικού ενστίκτου, ναρκισσιστικές ή επιδεικτικές, σαδιστικές ή μαζοχιστικές, επιδρά και πάνω στον καθορισμό της μορφής που θα ακολουθήσει η προτίμηση της καλλιτεχνικής δημιουργία ή της καλλιτεχνικής απόλαυσης.

Έτσι για την ποίηση, θα παρακινήσει το στοματικο-ναρκισσιστικό στοιχείο, για τις πλαστικές τέχνες, γλυπτική, ζωγραφική, το πρωκτικο-σαδιστικό στοιχείο, για το θέατρο, το επιδεικτικό, για το χορό, το αυτοερωτικό-ομοφυλοφιλικό. Επίσης τα στοιχεία αυτά ανταποκρίνονται και στο χαρακτήρα των καλλιτεχνών κατά ειδικότητα. Έτσι ο εγωισμός του ποιητή, ανταποκρίνεται στο ναρκισσιστικό στοιχείο, η κομπορρημοσύνη και η φιλοδοξία του θεατρίνου, στο επιδεικτικό, ο μποεμισμός του ζωγράφου, στο σαδιστικό.

Υπάρχει ακόμη και σχέση ανάμεσα στις αισθήσεις και στην καλλιτεχνική δημιουργία. Η αφή κατευθύνει προς τις πλαστικές τέχνες, γλυπτική, ζωγραφική, η ακοή προς τη μουσική, ή ποίηση, η όραση προς τη ζωγραφική ή το θέατρο. Αλλά και το αντίθετο συμβαίνει. Διάσημοι ζωγράφοι είχαν προβλήματα όρασης. Ο El Greco είχε δαλτωνισμό, ο Manet αστιγματισμό, ο Dührer αλληθωρισμό, ο Davit ημιανοψία. 

Η απώλεια της όρασης αυξάνει την ενόραση και οδηγεί σε μία ποιητική αντιστάθμιση. Π.χ. ο Όμηρος και ο Μίλτων, ο οποίος συνέθεσε την περίφημη «Ωδή προς το Φως».

Κατά τον ίδιον μηχανισμό, η κώφωση οδηγεί προς τη μουσική, πχ. Μπετόβεν. Επίσης το τραύλισμα οδηγεί στη ρητορική, π.χ. Δημοσθένης.

Αν ερευνήσει κανείς τη ζωή των μεγάλων καλλιτεχνών, συγγραφέων, ποιητών, μουσικών, ζωγράφων, θα βρει μια ταλαιπωρημένη παιδική ηλικία ή μία παρόμοια ταλαιπωρημένη νεότητα, συνέχεια της προηγούμενης, με ανεπούλωτα ψυχικά τραύματα, τα οποία τους προκαλούν μία απελπισμένη ενδοστρέφεια, μια δίψα λυτρωτικής φυγής, μία τάση εξιδανικευτικής αντικατάστασης της ελλειπτικής ζωής. Και αυτή την αντικατάσταση την πετυχαίνουν μέσα από τα δημιουργήματά τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο καλλιτέχνης δημιουργός, είναι ένα άτομο που πραγματοποιεί μια εξιδανίκευση των ενστικτωδών επιθυμιών, οι οποίες εδέχθησαν ισχυρές στερητικές πιέσεις και απωθήθηκαν βιαίως στο ασυνείδητο. Αυτές οι απωθημένες επιθυμίες δημιουργούν ασυνείδητα αισθήματα ενοχής. Ο κατεχόμενος όμως από τα αισθήματα ενοχής, αποζητάει την τιμωρία σαν εξιλέωση από αυτά. Γι’ αυτό αυτοταλαιπωρείται μαζοχιστικά, αυτοτιμωρείται.

Ο Charles Baudelaire Γάλλος ποιητής 1821-1867, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ήταν μοναχογυιός και χαϊδεμένος της μητέρας του, ο πατέρας του πέθανε ότι ήταν 6 ετών και η μητέρα του ξαναπαντρεύτηκε.

Είχε αναπτύξει ένα ισχυρό Οιδιπόδειο σύμπλεγμα με τη μητέρα του και όταν ήταν μικρός κοιμότανε μαζί της. Ο γάμος της μητέρας του ήταν γι’ αυτόν ένας ισχυρός συναισθηματικός κλονισμός. Αργότερα φεύγει από την οικογενειακή εστία και αρχίζει μία άστατη και άσωτη ζωή. συζεί με μία κρεολή από τον Άγιο Δομίνικο την οποία η μητέρα του αποκαλεί μαύρη Αφροδίτη. Όταν η μητέρα του προσπάθησε να τον αποτρέψει από αυτή τη σχέση, της απήντησε ότι ο δεύτερος γάμος της ήταν πορνεία. Ο Baudelaire προσπαθεί να εκδικηθεί τη μητέρα του, αλλά συγχρόνως, με την άσωτη ζωή του τιμωρεί και τον εαυτό του.

Το Οιδιπόδειό του σύμπλεγμα μεταλλάζει σ’ ένα έντονο συναίσθημα ενοχής, από το οποίον προσπαθεί να βρει τη λύτρωση, βασανίζοντας τον εαυτό του. 

Έγραψε κάπου: «Το να γιομίζεις τη ψυχή σου με πόνο είναι κι’ αυτός ένας τρόπος όταν τη νιώθεις άδεια». 

Ένα άλλο που έχει εντελώς ξεχωριστή σημασία στη ψυχαναλυτική θεώρηση της καλλιτεχνικής παρόρμησης, είναι ότι τα συμπεράσματα που ύστερα από πολύχρονες και επίμονες προσπάθειες κατέληξε η επιστημονική έρευνα του ασυνειδήτου, κατόρθωσαν αυθόρμητα και με ακρίβεια να διατυπώσουν οι ίδιοι οι ποιητές και οι καλλιτέχνες, για τον εαυτόν τους και για το έργο τους. Αυτό οφείλεται διότι διαθέτουν μία έντονη διαίσθηση και μια ικανότητα να επικοινωνούν με τα περιεχόμενα του ασυνειδήτου, είτε συνειδητά, είτε μη συνειδητά.

Ο Παλαμάς διατυπώνει μία αυτοερμηνεία σχετικά με την ποιητική του δημιουργία.

«Έχω τη συνείδηση πως η ερωτική ορμή, έδωκε το πρώτο σπρώξιμο στο στίχο μου. και εγένετο φως. Η ποίησή μου, πάθος από εδώ και από εκεί, ερεθιστικό μαζί και καταπραϋντικό, μιας άλλης αρρώστιας. 

Κι’ όσο πιο πολύ με κυρίευε το ποιητικό πάθος, τόσο πιο πολύ το πάθος αυτό μου χρησίμευε σαν μέθοδος ομοιοπαθητική, για να με λυτρώσει από τ’ αρπάγια του. 

Η κάθαρση στο δράμα της ζωής μου, τ’ όνειρο το ερωτολατρικό, που ήμουν ανήμπορος να το πραγματοποιήσω στη ζωή, το δημιουργούσα στη ποίηση. Και ξεθύμαινα. Κι αγάλια-αγάλια, ήρθε και της ποιήσεως η σειρά να λυτρωθεί από την υποτέλειά της, να γίνει ανεξάρτητη πολιτεία, να υποτάξει τον έρωτα, να τον κάνει όργανο της εξουσίας της».

Κάπου αλλού ο Παλαμάς λέει: «Μα και τι άλλο είναι στην πηγή της η Τέχνη -του έρωτα αδερφή- παρά ένας σαρκικός ερεθισμός, που πασαλείφτηκε στο δρόμο και που μεταμορφώθηκε και που εξαϋλώθηκε από μύριες γύρω του πνοές και μύρια θησαυρίσματα;».

Η Ψυχανάλυση διατυπώνει τον ίδιο ορισμό, λέγοντας πως η Τέχνη είναι η εξιδανίκευση των σεξουαλικών επιθυμιών που απωθήθηκαν στο ασυνείδητο.

Τελειώνοντας θα απαντήσω σε μια εύλογη ερώτηση, που θα μπορούσε να κάνει κάποιος ακροατής ενός γενικού ακροατηρίου.

Ερώτηση: Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να γίνει κάποιος καλλιτέχνης δημιουργός;

Απάντηση:

Πρώτον, να έχουν υποστεί βίαιες απωθήσεις τα ένστικτά του κατά τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του. 

Δεύτερον, να έχει την ικανότητα να εξιδανικεύει ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας του σεξουαλικού ενστίκτου.

Τρίτον, να έχει την μυστηριώδη ικανότητα του ειδικού ταλέντου.


 

ΣΥΚΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ - '' Η Πολύτροπη Νόηση των Ελλήνων '' - ΠΑΤΡΑ -  ''BRIGHT SIDE '' -ΝΟΕΜΒΡ.2018 - YouTube

ΛΕΩΝΙΔΑ Γ.ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ: BΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΟΦΙΑΣ ΚΛΗΜΗ,ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ:«ΕΡΩΤΑΣ ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ»

 

BΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΚΡΙΤΙΚΗ

ΣΟΦΙΑΣ ΚΛΗΜΗ,ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ:«ΕΡΩΤΑΣ ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ» Πεζογραφήματα   Εκδόσεις: Μέτρον Αθήνα 1994.

 

                             Σημείωμα Λεωνίδα Γ.Μαργαρίτη

 



Από τις εκδόσεις, Μέτρον των Αθηνών κυκλοφόρησε και στην πόλη μας το δέκατο κατά σειρά έργο της συμπολίτισσας πεζογράφου, Γενικής Γραμματέως της Εταιρείας Λογοτεχνών Νοτιοδυτικής Ελλάδος κ. Σοφίας Κλήμη-Παναγιωτοπούλου με τον πρωτότυπο και προκλητικό θα λέγαμε τίτλο «ΕΡΩΤΑΣ ΠΑΡΑ ΦΥΣΙΝ».

 

Αν  κανείς  αποτολμήσει και διαβάσει το βιβλίο παρασυρμένος ίσως μόνο και μόνο από τον τίτλο του ίσως απογοητευθεί.

 

Δεν είναι ούτε θα μπορούσε να είναι ένα πορνογράφημα.

 

Είναι μια συλλογή από είκοσι τρία αξιόλογα πεζογραφήματα που αποδίδουν και απηχούν καθημερινά βιώματα, συμβάντα, γεγονότα της ζωής που η γραφίδα της κ.Σοφίας Κλήμη-Παναγιωτοπούλου επενδύει λογοτεχνικά, τους δίνει το δικό της ψυχισμό και τα αποδίδει με  ζηλευτή δεξιοτεχνία λόγου.

 

Είναι γεγονός πως  ο τίτλος του βιβλίου αποτελεί μια πρόκληση και ίσως σοκάρει.

 

 Όμως μήπως και η ζωή μας ολάκερη δεν είναι μια καθημερινή πρόκληση, αφού ζούμε κυριολεκτικώς παρά φύσιν, δηλαδή αφύσικα, εκτός των φυσιολογικών πλαισίων και ορίων.

 

 Μήπως όλα σχεδόν που συμβαίνουν γύρω μας δεν είναι παρά φύσιν;

 

Τόσες παλιανθρωπιές, τόσες δολοπλοκίες, τόσες απάτες, τόσοι φόνοι, τόσες ανθρωποθυσίες στο βωμό της ασφάλτου,των ναρκωτικών και των αμβλώσεων, δεν είναι αφύσικες ενέργειες;

 

Γιατί να μη συμβαίνουν και έρωτες αφύσικοι, αταίριαστοι, ΄Ερωτες παρά φύσιν;

 

Η κ.Σοφία Κλήμη,Παναγιωτοπούλου, με το έργο της αυτό μας δίνει πολλές βιωματικές εμπειρίες, αναμνήσεις παιδικών και εφηβικών χρόνων, αλλά και αφηγήματα-διηγήματα που έχουν προέλθει από την ενδόμυχη ανάγκη ανάλυσης γεγονότων που είδαν το φως της δημοσιότητας και που κέντρισαν το ενδιαφέρον της κοινωνίας μας   και κυρίως της πεζογράφου μας που την έκαναν να διερευνήσει αυτά τα γεγονότα να προσπαθήσει να εξηγήσει μέσα από το δικό της πρίσμα την όποια αντικοινωνική συμπεριφορά των «ηρώων» και να δώσει τη δική της απολογία για λογαριασμό  των δραστών.

 

Η γλώσσα της καθαρή, ρέουσα, λυρική στο βαθμό  που επιβάλλεται, προσαρμοσμένη κάθε φορά στην ντοπιολαλιά των ηρώων της.

 

 Πράγματι η κ.Σοφία Κλήμη-Παναγιωτοπούλου είναι μια μαστόρισσα του λόγου, άλλωστε στην πόλη μας είχαμε πολλές φορές την ευκαιρία και την ευτυχία να την απολαύσουμε σε ομιλίες και διαλέξεις της πάνω σε Εθνικά, λογοτεχνικά και λαογραφικά θέματα.

 

Η ζωντανή παρουσία στην πνευματική ζωή της Πάτρας της κ. Κλήμη είναι ένα γεγονός που συνδυαζόμενο και με την λογοτεχνική της προσφορά αποτελεί ευτύχημα που η πόλη μας έγινε δεύτερη πατρίδα της.

 

Το  βιβλίο της ,το συνιστούμε, αξίζει να διαβαστεί, εμείς απλώς τη συγχαίρουμε και δημόσια.