ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΜΙΜΗ ΚΩΣΤΗΡΗ

                       ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ

                 ΤΟΥ ΜΙΜΗ ΚΩΣΤΗΡΗ ME TITΛΟ: «ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΙΑ»

                                                 ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ-ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΒΟΥΛΤΟ

 (Η παρουσίαση έγινε στα πλαίσια των Φιλολογικών Βραδινών της Εταιρείας Λογοτεχνών στη Δημοτική Βιβλιοθήκη και με τη συνεργασία της,  εμβόλιμα την Παρασκευή 20^η Φεβρουαρίου 2015)

 Η Ομοιομορφία είναι η τρίτη ποιητική συλλογή του Μίμη Κωστήρη. Το 2007 δημοσίευσε  «Της Γης τα Ουσιαστικά» και το 2009 τις «Άγρυπνες Ώρες», όλες από τις εκδόσεις ΧΑΡΑΜΑΔΑ. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ολιγογράφο, καθώς, διυλίζει εξαντλητικά στον ψυχισμό του ό,τι πρόκειται να αποτυπώσει στο χαρτί και σε δεύτερο χρόνο εκλέγει με περίσσια αυστηρότητα ό,τι προτίθεται να δημοσιεύσει.

Ο Κωστήρης εντάσσεται  στην περιοχή της κοινωνικής καταγγελίας. Από την ποίηση του αναφαίνεται με ενάργεια η αγωνία για την πορεία του σύγχρονου κό­σμου και πιο πολύ του λαού του. Γράφει σε μια γλώσσα απλή, δίχως επιτήδευση. Το ύφος του είναι λιτό, υποβλητικό με σπάνιες εξάρσεις γλαφυρότητας καθώς ο ποιητής χρησιμοποιεί καίρια μόνο τα απαραίτητα σχήματα λόγου. Πρόκειται για ποίηση μεστή και πυκνή σε νοήματα.

Το θέμα  που κυριαρχεί στον ποιητικό λόγο του Μίμη Κωστήρη είναι η Παρακμή. Η πνευματική, ηθική και συναισθηματική παρακμή του ανθρώπου των καιρών μας.

Ο Κωστήρης προβάλει με την ποιητική του στάση την αποχή από την αλλοτρίωση του homo technologicus. Καταγγέλλει την αποβλάκωση, την άχαρη και παθητική ζωή μπροστά σ’ έναν τηλεοπτικό δέκτη, τον πνευματικό και αισθητικό θάνατου.

Κατακρίνει συστηματικά τη συσσώρευση υλικών αγαθών ως άμεσα υπεύθυνη για τη δημιουργία ακόμη μεγαλύτερου κενού στην ανθρώπινη ψυχή, καθώς  και για την εξορία από τον πνευματικό κόσμο.:

Καγχάζει μπροστά στην αγωνία της επωνυμίας προβάλλοντας τη ματαιότητα στην αδυσώπητη ροή του χρόνου. Στηλιτεύει τη φαυλότητα, την επίφαση, τη διάρρηξη των δεσμών με τις ρίζες. Χλευάζει την πνευματική δειλία, τον αστισμό, την υποταγή, αντιπροτείνοντας παράλληλα την ανατροπή, τη δικαιοσύνη, το φως.:

Κατακεραυνώνει την υποκρισία, την εξαπάτηση, το ξεπούλημα των πάντων. Απαντά με την αναπόληση της απλότητας του παρελθόντος ως το κλειδί για την αναζήτηση της ανθρώπινης ουσίας. Περιγράφει την καθημερινή ανία, τη σωματική και πνευματική απόσταση μεταξύ των ανθρώπων ειδικά στους χαλεπούς τούτους καιρούς. Επικρίνει τη μάταιη συσσώρευση του περιττού  ως υπέρτατη αξία της εποχής μας. 

Μείζον ζήτημα για τον ποιητή αποτελεί η καταρράκωση της αισθητικής του σύγχρονου ανθρώπου. Αντιδρά σχεδόν επιθετικά στην πνευματική και ηθική βαρβαρότητα που έχει επικρατήσει .

.

Καταγγέλλεται επίσης από τον ποιητή η παρηκμασμένη τέχνη, η στερούμενη περιεχομένου και αισθητικής, η εύπεπτη για της μάζες που έχουν μετατραπεί σε αγέλες.

Στηλιτεύεται λοιπόν απροκάλυπτα η πνευματική και αισθητική κατάπτωση του σύγχρονου Έλληνα και ευρύτερα η πνευματική και καλλιτεχνική ένδεια της εποχής μας.

Σε μια προσπάθεια διαφυγής αναζητά τις οάσεις των μικρών διεξόδων στις σύγχρονες αφιλόξενες πόλεις. Κατά τον ποιητή η απόλαυση των απλών καθημερινών πραγμάτων δίνει το ουσιαστικό νόημα στη ζωή απέναντι στη ματαιοπονία επίτευξης της υλικής ευημερίας.

Ο ποιητής επιδιώκει την κατάθεση της ψυχής του με τρόπο γαλήνιο και γήινο.

Έτσι ξεκινά οπτιμιστικά. Είναι οπαδός φανατικός του φωτός.

Αντλεί την έμπνευση του από τα απλά καθημερινά πράγματα διακρίνοντας την ποιότητα στην ολιγάρκεια. 

Η απλότητα για τον ποιητή είναι το ύψιστο αγαθό κι ο  ίδιος οφείλει να είναι ελεύθερος, αποξενωμένος πλήρως από το χυδαίο. Η δημιουργία πρέπει πρώτιστα να αποτελεί διήθηση της ανθρώπινης αξίας και κατόπιν  απλόχερη μετάδοση του έργου.

Η ποίηση με το μαγικό ταξίδι των λέξεων και την περιπέτεια της γραφής αποτελεί για τον ποιητή την αντίσταση και τέλος τη λύτρωση από το αναπόφευκτο της φθοράς και του θανάτου. Παράλληλα ο ίδιος αντιμετωπίζει το αδιέξοδο της σύγχρονης ζωής με το έργο του που λαμβάνει όμως μια μορφή δυναμική για να χρησιμεύσει ως το μοναδικό όπλο πνευματικής επιβίωσης. Προσδιορίζει επίσης τη θέση της δημιουργίας του σε περιοχές μελαγχολίας και την ίδια την ποίηση ως τέχνη του μόχθου και των καθημερινών μικρών θανάτων της ψυχής.

Κάποιες φορές το μήνυμα είναι απαισιόδοξο. Η αξία της ποίησης τίθεται υπό αμφισβήτηση στον παρόντα χρόνο. Η αίσθηση της ματαιότητας εισβάλλει στην ποιητική σκέψη και θέτει σε διακύβευση ακόμα και τη  ίδια την ποιητική δημιουργία

Ας έρθουμε όμως τώρα ειδικότερα στην Ομοιομορφία του

Ανοίγοντας και κλείνοντας τον κύκλο της, απαντούμε τη μορφή της μητέρας να παρέχει δια βίου, αν και απούσα πλέον, την ίδια ψυχολογική και συναισθηματική αντιστήριξη στο δρόμο του ποιητή μας. Του τόσο τυχερού που η μορφή αυτή του  ενέπνευσε,  στον αντίποδα του όποιου «χούφταλου» , «γραφές και μηνύματα» ερχόμενα από πολύ μακριά, κι όμως τόσο σιμά του διαρκώς.

Αν και ο ποιητής απ΄ την άλλη αφήνοντας ελεύθερο το Θηρίο της Ποίησης που κρύβεται εντός του, τού παρέχει βορά και την ίδια όπως και τον εαυτό του.

Ο Κωστήρης στην Ομοιομορφία εξακολουθεί, όπως και στις δυο προηγούμενες ποιητικές του συλλογές,  αδίστακτα να καταγγέλλει. Τη νεκρή ζωή, τους πήλινους και άχρωμους ανθρώπους , εξομολογούμενος:

Ηλιασμό δεν έχω

Στην παγωνιά

Ονειρεύομαι εκείνους

Που πήγαν ενάντια στον άνεμο

Ακόμα φιλοδοξεί να κάμει ποίηση για τους «χειμαζόμενους».  Μια ποίηση που να προσφέρει  «το χάδι τ’ ουρανού» και έστω «μια μπουκιά φως».

Όμως ο ο ποιητής δεν περιχαρακώνεται. Η ποίηση  είναι μια αέναη και «ανάερη περιπλάνηση»

Ο Κωστήρης δεν τραγουδά τους έρωτες. Ο όποιος ερωτισμός είναι σαφώς συγκεκαλημένος και υποφώσκων. Αποστρέφεται την αυταρέσκεια, την εγωπάθεια. Ο πόνος είναι το ζητούμενο.

Οι εκκλησίες του Κωστήρη είναι από πλίθρες, ερειπωμένες. Εκεί κατοικεί ο ποιητής ανασύροντας τις εικόνες του από τα χαλάσματα.

«Μακριά από το θόρυβο της Αγοράς το συνωστισμό του άγριου πλήθους».

Ανεβαίνει στα σύννεφα για να κάμει την ελεύθερη πτώση του. Για να συντριβεί και να ποιήσει.  Και ξανά στον ουρανό, να ταξιδέψει στο άπειρο.

Ας ακούσουμε όμως την ακαριαία του Παραίνεση

Θεριά σ’ έζωσαν

Τόσο φως τι το κρύβεις

Λάμψε ήλιε μου

Ο ποιητής έχει ακόμη τα τραύματά του ανοιχτά εκτεθειμένα στο φεγγάρι.

Και στο αιώνιο παιχνίδι θα αποτελεί το θύμα της κάθε «ζαβολιάς».

Προσπαθεί εναγώνια και μάταια να βρει τους ανθρώπους, να βρεθεί με την αληθινή τους φύση. Όμως αυτοί έχουν κρυφτεί μέσα στους γυάλινους πύργους τους. Έχουν κλείσει τα μάτια και  τ’ αυτιά στους «συντρόφους».

Μας ανοίγει επίσης  δρόμο αλληγορικό, για να δείξει την κατάπτωση, το χάος, το ανούσιο που επικρατεί  και θερίζει σα μάστιγα τον άνθρωπο που δεν έμαθε ποτέ πόσο απλό  και αναγκαίο είναι να γεμίσει την ψυχή του με την ομορφιά και έτσι να θεραπευτεί.

Ο Κωστήρης θέλει τον ποιητή Τεχνίτη άριστο:

«Βάγια και κλάδους

μύρα μεθυστικά»

να στρώνει

«στις γραμμές του ποιήματος»

Να βλέπει τα παιδιά «μπουμπούκια τριαντάφυλλα»

Απέχει παρασάγγας από ματαιοδοξίες και εγωκεντρισμούς. Σέβεται όσο λίγοι την τέχνη του. Έτσι θα υμνήσει τους άσημους μεν, αξιομνημόνευτους δε:

ΑΣΗΜΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ

Σαν σφραγισμένοι τάφοι

μοιάζουν τα βιβλία τους

Κανείς δεν τ' ανοίγει

Στις σελίδες τους

κλεισμένα νεκρά

τα ποιήματα

ο Κωστήρης έχει κουραστεί  από «της επωνυμίας τους επαίτες»

«Συνεπής αυτός

στη μοναξιά της Ποίησης

επιστρέφει»

έχει κουραστεί από τους «αδαείς και αναλφάβητους» που αξιώνουν  να επιβάλλουν τους νόμους του όχλου.

Αναζητά το θαύμα για «να βρει υλικό και ήχο» να δημιουργήσει τη δική του παρακαταθήκη.

Η «κατάθεση ψυχής» του ποιητή είναι δεδομένη.  Ο ίδιος όμως αμφιβάλλει για το αντίκρισμα τούτης της πράξης του. Ίσως της ζωής «το ταξίδι» να είναι «άγονο», ίσως ακόμη να πρόκειται για «κυνήγι των σκιών»

Αυτούς τους καιρούς δεν υπάρχει έλεος για τους «θιασώτες τ' ουρανού» δεν υπάρχει έλεος για την Ποίηση.

Ο ποιητής όμως  έχει νικήσει τους φόβους του.  Εκτός από έναν. Φοβάται για το μέλλον των επόμενων γενεών, «για τους ανθούς τρέμει».

O Κωστήρης «ασκείται στη σκληρή απομόνωση» τρέφεται με το « άγριο μέλι της ποίησης».  Αδούλωτος  από τις ψευτοσαγήνες της καθημερινής τριβής σκαλίζει με τους στίχους του «ονόματα νεκρών συντρόφων».

Στην έρημο ενδιατρίβει  αποκομίζοντας μια σκληρότητα θανάτου. Μακριά από τα θεριά που «τυραννικά εισβάλλουν στη νύχτα μας» και αναζητούν την ψυχή μας να κομματιάσουν.

Οι σελίδες του μοιάζουν «μαύρο πλαίσιο να φέρουν». Ασφυκτιά μπροστά στο θολό τοπίο της παρακμής και της χαμένης ελπίδας που αντικρίζει καθημερινά ο ποιητής.

Ο Κωστήρης τέλος  υποψήφιο θύμα κι αυτός στις κατά συρροήν δολοφονίες των ποιητών από τη μαζική υποκουλτούρα και πνευματική εξαθλίωση, εύχεται οι στίχοι, μόνο οι στίχοι να τον διασώσουν.

Διαβάζω:

ΕΥΧΗ

Προσεχτικά

φύλαγε στο συρτάρι του

Χειρόγραφες σελίδες

καλλίγραφους στίχους

με την υπογραφή του

πάντα από κάτω

Το χώμα

θα του ̉πεφτε βαρύ

Έλπιζε

αύριο στο βαθύ του ύπνο

τούτες οι σελίδες

τούτοι οι στίχοι

Ανάλαφρα να τον σκεπάζουν.